Γράφει η Ζέτα Φλισκανοπούλου
«Όλοι έχουν μια αφετηρία στη ζωή τους. Εμένα δεν ξέρω γιατί, μου πέσανε πάρα πολλές και κάθε φορά άρχιζα από έναν καινούριο δρόμο».
Η αγαπημένη μας συγγραφέας Άλκη Ζέη γεννημένη το 1923, έκανε πάντα διαδρομές ζωής που την στιγμάτιζαν, την προσδιόριζαν και τελικά την κατέταξαν ανάμεσα στους σπουδαίους συγγραφείς για το σύνολο του έργου της. Μέτρησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της, τις ωραίες στιγμές της ,όπως χαρακτηριστικά δήλωνε, με «Μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» και την Πέμπτη 27 Φεβρουαρίου, τράβηξε την τελευταία γραμμή στο ημερολόγιο της, σβήνοντας περισσότερα από δεκατρία χρόνια, που είχε διαπραγματευθεί με την εγγονή της πως θα ζήσει.
«Η Σάμος ήταν όλη η Ελλάδα»
Για την 3χρονη Άλκη Ζέη, όλος ο κόσμος ήταν η Σάμος. Σε αυτό τον ευτυχισμένο τόπο που έζησε με την αδελφή της, το διάστημα που η μητέρα της ανάρρωνε από φυματίωση σε σανατόριο στην Πάρνηθα, το νησί ήταν όλη η Ελλάδα. Η Σάμος ήταν ένας τόπος ευτυχισμένος που δεν ήθελε να χάσει και ο παππούς της καθηγητής αρχαίων ελληνικών, ο δικός της αρχαίος έλληνας που της μιλούσε μόνο για θεούς και μύθους. Μεγάλωσε ελεύθερη κοντά του, όπως ακριβώς είχε μεγαλώσει ο παππούς της, τις επτά κόρες του.
«Ήταν μεγάλη τύχη να ζω δίπλα σε συγγραφείς»
Η Άλκη Ζέη το 1937 φοιτά στην ιδιωτική Ιόνιο Σχολή, όπου γνωρίζει την φίλης της και μετέπειτα συγγραφέα Ζωρζ Σαρή. Την ίδια περίοδο ο θείος της, Πλάτων Σωτηρίου, παντρεύεται την γνωστή συγγραφέα Διδώ Σωτηρίου, η οποία ουσιαστικά της έδειξε τον δρόμο για να ασχοληθεί με την συγγραφή.
Η Διδώ Σωτηρίου της μαθαίνει πώς να βρίσκει χώρο από την φλύαρη αδελφή της «Τις σκέψεις σου μπορείς να τις γράφεις, μου έλεγε και τελικά κατάλαβα πως μου άρεσε πολύ να το κάνω».
Ενταγμένη στην ΕΠΟΝ κατά την περίοδο της κατοχής και ενώ σπούδαζε στην δραματική σχολή του εθνικού Ωδείου Αθηνών παράλληλα με τις σπουδές της στην φιλοσοφία του θεάτρου στην φιλοσοφική το 1943, γνωρίζει τον μελλοντικό σύζυγο της, τον θεατρικό συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου.
«Ήταν μεγάλη τύχη όλο αυτό που έζησα, που στον δρόμο μου ήρθε η Διδώ και ο άντρας μου Γιώργος Σεβαστίκογλου. Επειδή τη Διδώ την ήξερα από παιδί, μπορώ να πω ότι με διαμόρφωσε αυτή».» δήλωνε το 2017 σε συνέντευξη της στο bovary.gr
«Γύρισα στην Ρωσία με την επιθυμία να δω το παλιό μου διαμέρισμα»
Το πρώτο της αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα «Το Καπλάνι της Βιτρίνας» γράφτηκε το 1965 ενώ ήταν στην Μόσχα. Ένα έργο που για την παιδική λογοτεχνία, αποτελεί έργο σταθμός για τις πολιτικές αναφορές του.
Τον Σεπτέμβρη του 2016 η Αλκη Ζέη ταξιδεύει με την εκδότρια της στην Ρωσία, επιθυμία της να πάει στο διαμέρισμα και στο κουζινάκι που έγραψε «το καπλάνι της βιτρίνας». Ο καινούργιος ένοικος υποστηρίζει ότι το όνομα της δεν υπάρχει στον κατάλογο με την λίστα των προηγούμενων ενοίκων και αρνείται να την αφήσει να μπει στο διαμέρισμα. Η ίδια αναζητά στην Ρωσία να βρει αυτό που έζησε στο παρελθόν, τίποτα δεν της το θυμίζει. «Μου κακοφάνηκε. Ήθελα πολύ να δω το παλιό μου διαμέρισμα».
Το 1971 εξόριστη στο Παρίσι γράφει τον «Μεγάλο περίπατο του Πέτρου» με θέμα την κατοχή και την απελευθέρωση. «Μετά την απελευθέρωση πίστευα ότι ο κόσμος είναι δικός μας. Ότι από αύριο αρχίζουμε νέα ζωή».
Η ζωή της ένα ταξίδι διαρκείας με πολλές εμπνευσμένες, βιωματικές στιγμές που της χάρισαν την αναγνώριση και την αγάπη του κοινού της. Το 2003 το βιβλίο της «Η Κωνσταντίνα και οι αράχνες» κερδίζει το βραβείο εφηβικού μυθιστορήματος του Κύκλου ελληνικού παιδικού βιβλίου. Το 2004 υπήρξε υποψήφια για το βραβείο Χάνς Κρίστιαν Άντερσεν. Το 2004 τιμήθηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το σύνολο του έργου της και το 2012 αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Το 2014 αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
«Είναι δύσκολο να πεις στα βιβλία σου πράγματα που θα έλεγε ένα παιδί»
Ταξίδια σε εκατοντάδες σχολεία, επαφή με χιλιάδες παιδιά και η άποψη της σταθερά η ίδια «Στα ελληνικά σχολεία δεν νομίζω ότι τα παιδιά παίρνουν τις γνώσεις που χρειάζονται. Παίρνουν πολλές αλλ’ αντ’ άλλων. Κυρίως εκεί που υστερούν είναι στη λογοτεχνία. Τώρα ,μάλιστα, ελαττώνονται και οι ώρες λογοτεχνίας και είναι ένα τυπικό μάθημα από αποσπάσματα που μπαίνουν από συγγραφείς.»
Πολλοί νομίζουν ότι είναι πολύ εύκολο να γράψεις για παιδιά, και γράφουν πολλοί, αλλά είναι δύσκολο όταν προσπαθείς εσύ σαν μεγάλος να πεις πράγματα που θα έλεγε ένα παιδί. Θεωρώ ότι είναι σωστό ένα βιβλίο, όταν το γράφεις και ο μικρός, ο ήρωας του είναι δέκα χρονών, πρέπει να γίνεσαι εσύ αυτός ο ήρωας».
«Εμένα, όταν τα παιδιά με ρωτάνε στα σχολεία τι χρειάζεται για να γίνει κανείς συγγραφέας, τους απαντάω τρία πράγματα: Πρώτον να διαβάζει βιβλία, δεύτερον να διαβάζει βιβλία, τρίτον να διαβάζει βιβλία. Αυτό έκανα εγώ από μικρή».
«Πόσο θα ζήσεις ακόμα γιαγιά;»
Ταξίδευε συχνά στις Βρυξέλλες, στην κόρη της Ειρήνη ,στον γιο της Πέτρο και στα εγγόνια της. «Κάποτε με ρώτησε η εγγονή μου «Πόσο θα ζήσεις ακόμα γιαγιά» της απάντησα «δέκα χρόνια» αλλά τα βρήκαν λίγα κι είπαν δέκα πέντε και συμφωνήσαμε στα δέκα τρια… Τότε μου φάνηκαν πολλά!!
«Τώρα πια τα εγγόνια μου είναι μεγάλα. Δεν ρωτάνε «πόσο θα ζήσεις ακόμα, γιαγιά;». Μόνο κάνουν σχέδια τι θα κάνουμε του χρόνου στην πανσέληνο.
Αν μου φαινότανε πολλά τα δεκατρία χρόνια, ο ένας χρόνος μοιάζει ακόμα πιο μακρινός.
Δεν λέω τίποτα, τους αγκαλιάζω και τους δυο και χαίρομαι τη στιγμή.
Αποδώ και μπρος οι στιγμές μετράνε.»
Απόψε έχει πανσέληνο, λέει…
Κοιτάζω την εφημερίδα. Δευτέρα 7 Αυγούστου 2017. Τρομάζω. Πώς έφτασα ως εδώ. Είχα υποσχεθεί στα παιδιά δεκατρία χρόνια. Αν και μου φαινότανε πάρα πολλά… τότε. Ποιος μου χάρισε γενναιόδωρα άλλα τέσσερα κι ίσως απομένουν και κάποια ρέστα ακόμα;»
